معرفی انواع روشنایی و لامپ و ویژگی‌های هر یک از آنها
از زمان اختراع لامپ در اوایل قرن نوزدهم، این وسیله حیاتی به یکی از ارکان اصلی زندگی روزمره تبدیل شده است. لامپ‌ها نه تنها برای تأمین روشنایی در خانه‌ها و محل‌های کار استفاده می‌شوند، بلکه نقش مهمی در روشنایی خیابان‌ها و فضاهای عمومی نیز دارند. به دلیل اهمیت وجود این لوازم الکتریکی در تامین روشنایی مورد نیاز زندگی روزمره افراد، تاکنون شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه فناوری‌های به کار رفته در تولید انواع روشنایی و لامپ بوده‌ایم. به‌طوری‌که منجر به افزایش کارایی، کیفیت نور و صرفه‌جویی در مصرف انرژی آنها شده است.
در نتیحه محصولات مختلفی در انواع و اندازه‌های گوناگون با طراحی‌های متنوع تولید شده‌اند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع روشنایی و لامپ و ویژگی‌های هر مدل بپردازیم تا به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک کرده باشیم.
انواع روشنایی و لامپ
لامپ چیست؟
این وسیله الکتریکی یکی از مهم‌ترین اختراعات بشر است و نقش حیاتی در روشنایی محیط‌های مختلف ایفا می‌کند. به‌طورکلی هر وسیله‌ای که قادر باشد با استفاده از انرژی الکتریکی، نور تولید کند، لامپ نامیده می‌شود. البته لامپ‌ها در فرایند تولید نور، مقداری از انرژی الکتریکی را به انرژی گرمای تبدیل می‌کنند. همین مسئله یکی از دلایل تولید انواع روشنایی و لامپ برای دستیابی به فناوری است که در کنار نور بیشتر، انرژی کمتری را تلف کند. پس می‌توان گفت نور و گرمای تولید شده توسط لامپ‌ها، بسته به نوع و فناوری ساخت آنها متفاوت بوده و این تفاوت‌ها، تأثیر زیادی بر کاربردهای مختلف آنها دارد.
خوب است بدانید که تمامی انواع روشنایی و لامپ از سه جزء اصلی و یکسان حباب، پایه و بدنه تشکیل شده‌اند. در میان آنها پایه لامپ به سرپیچی متصل می‌شود و انرژی الکتریکی را از طریق سیم برق به آن می‌رساند. در نهایت این انرژی در مدار داخلی لامپ به انرژی نورانی تبدیل شده و از طریق حباب لامپ پخش می‌گردد. البته فرآیند تبدیل انرژی الکتریکی به نور در هر یک از انواع روشنایی و لامپ متفاوت است. به عنوان مثال، لامپ‌های رشته‌ای قدیمی با فیلامنت کار می‌کنند، در حالی‌که لامپ‌های جدیدتر مانند LEDها از تراشه‌های الکترونیکی برای تولید نور بهره می‌برند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر ساختار و ویژگی‌های انواع روشنایی و لامپ خواهیم پرداخت.
انواع روشنایی و لامپ از نظر فناوری ساخت
در صنعت روشنایی، انواع روشنایی و لامپ به عنوان منبع اصلی نور در فضاهای مختلف شناخته می‌شوند و نقش به‌سزایی در سیستم تامین روشنایی بر عهده دارند. به همین دلیل با پیشرفت فناوری، انواع مختلفی از لامپ‌ها به بازار عرضه شده‌اند که هر یک از آنها ویژگی‌ها و کاربردهای مشخصی را به خود اختصاص داده‌اند. از این‌رو در ادامه، به معرفی انواع مختلف این محصولات خواهیم پرداخت.
انواع روشنایی و لامپ رشته‌ای
لامپ‌های رشته‌ای از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع روشنایی و لامپ هستند که در بسیاری از خانه‌ها و مکان‌های عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لامپ‌ها با استفاده از رشته تنگستنی که درون حبابی پر از گاز نیتروژن یا در محیط خلأ قرار دارد، کار می‌کنند. در واقع هنگامی که جریان الکتریسیته از این رشته عبور می‌کند، باعث گرم شدن آن و در نتیجه تولید نور می‌شود. البته لامپ‌های رشته‌ای دارای معایبی همچون اتلاف انرژی بالا و عمر کوتاه هستند که باعث کم‌تر شدن کارایی آنها در مقایسه با فناوری‌های جدیدتر گرده است.
انواع روشنایی و لامپ رشته‌ای
لامپ فلورسنت
لامپ‌های فلورسنت یا انواع روشنایی و لامپ مهتابی، ساختار پیچیده‌تر و کارایی بالاتری نسبت به لامپ‌های رشته‌ای دارند. این لامپ‌ها شامل یک لوله فلورسنت پر شده از جیوه و گازهای دیگر هستند که با عبور جریان الکتریسیته، نور تولید می‌کنند. در واقع پوشش فسفری موجود در داخل لوله این لامپ‌ها است که انرژی تابشی را به نور مرئی تبدیل می‌کند. لامپ‌های فلورسنت به دلیل مصرف انرژی پایین و طول عمر بالا، گزینه‌ای محبوب برای روشنایی در فضاهای بزرگ و عمومی محسوب می‌شوند.
لامپ فلورسنت فشرده
این نوع لامپ‌ها عملکرد و ساختاری مشابه با انواع روشنایی و لامپ فلورسنت معمولی دارند، اما به دلیل نوع طراحی با مصرف انرژی کمتری، قادر به تولید همان میزان نور هستند. از دیگر مزایای اصلی ای نوع لامپ‌ها در کنار مصرف پایین انرژی می‌توان به طول عمر بالا و درخشندگی بیشتر نسبت به لامپ‌های رشته‌ای نام برد.
انواع لامپ‌های هالوژنی
لامپ‌های هالوژنی نسخه بهبود یافته‌ای از انواع لامپ‌های رشته‌ای هستند؛ با این تفاوت که هم اندازه کوچکتری نسبت به لامپ‌های رشته‌ای دارند و هم رشته تنگستن درون این لامپ با یک لایه شفاف پوشانده شده است. البته باید به این نکته اشاره کنیم که علت نام‌گذاری این نوع لامپ‌ها، به دلیل استفاده از مقادیر کمی گاز هالوژن همراه با یک گاز بی‌اثر در ساختار آنها می‌باشد. در واقع گاز بی‌اثر موجود در این لامپ‌ها باعث افزایش روشنایی و طول عمر آنها می‌شود و کارایی و درخشندگی آنها را به میزان قابل توجهی بالا می‌برد.
انواع لامپ‌های هالوژنی
انواع روشنایی و لامپ ال‌ای‌دی
لامپ‌های ال‌ای‌دی یکی از نوآوری‌های کارآمد در صنعت روشنایی هستند که به طور گسترده‌ای در سال‌های اخیر به کار گرفته شده‌اند. در واقع این لامپ‌ها، برخلاف لامپ‌های سنتی که از رشته تنگستن برای تولید نور استفاده می‌کنند، فاقد این رشته بوده و نور را از طریق عبور الکترون‌ها در یک ماده نیمه‌هادی منتشر می‌کنند. به همین دلیل دارای قدرت بالاتر و طول عمر بیشتری هستند.
علاوه بر آن لامپ‌های ال‌ای‌دی در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای و حتی لامپ‌های فلورسنت فشرده توانایی تولید نور بیشتری دارند و مصرف انرژی آنها بسیار پایین‌تر است. در حقیقت این لامپ‌ها می‌توانند تا 90 درصد انرژی الکتریکی را به نور تبدیل کنند. از نظر طول عمر هم لامپ‌های ال‌ای‌دی بی‌رقیب هستند و می‌توانند تا 100000 ساعت کار کنند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز لامپ‌های ال‌ای‌دی، توانایی آنها در تولید طیف رنگی متنوع، بدون نیاز به فیلترهای رنگی است. به‌طورکلی این لامپ‌ها به دلیل گستره نوری مشخص، ایمنی بالا و قیمت مناسب، محبوبیت زیادی بین مصرف‌کنندگان دارند. در نهایت باید بدانید که لامپ‌های ال‌ای‌دی در دو نوع زیر تولید می‌شوند:
- لامپ‌های ال‌ای‌دی SMD
- لامپ‌های ال‌ای‌دیCOB
لامپ‌های گازی
لامپ‌های گازی، از انواع لامپ‌هایی هستند که روشنایی مورد نیاز را از طریق عبور الکترون‌های پرانرژی از درون گاز تولید می‌کنند. در این لامپ‌ها، الکترون‌ها با اتم‌های خنثی موجود در لامپ گازی برخورد کرده و آنها را تحریک می‌کنند تا به کمک فرآیندی به‌نام گاز برانگیخته، نور مورد نظر را تولید کنند. البته در مسیر تولید نور، این لامپ‌ها به یک ترانس نیاز دارند تا بتوانند جریان مناسب را برای شروع و ادامه کار تأمین کنند. لازم به ذکر است که از نظر تولید نور مرئی، لامپ‌های گازی هم به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- لامپ‌هایی که مستقیماً نور مرئی را تولید می‌کنند.
- لامپ‌هایی که برای تبدیل نور نامرئی به نور مرئی، نیاز به یک جسم فلورسنت دارند.
انواع لامپ‌های گازی
انواع روشنایی و لامپ ادیسونی
لامپ‌های ادیسونی در دسته لامپ‌های تزئینی و دکوراتیو قرار می‌گیرند. این لامپ‌ها از یک رشته فلزی نازک تنگستن در درون یک حباب شیشه‌ای تشکیل شده‌اند و با گرم کردن رشته‌های درون حباب، نور زرد رنگ بسیار خیره‌کننده‌ای را تولید می‌کنند. اگرچه این نوع لامپ‌ها بسیار زیبا هستند، اما مصرف برق بالایی داشته و طول عمر کمی دارند.
لامپ‌های فیلامنتی
برای رفع نقاط ضعف لامپ‌های ادیسونی، لامپ‌های فیلامنتی طراحی شده‌اند که در حقیقت نسخه ال‌ای‌دی و کم‌مصرف لامپ‌های ادیسونی محسوب می‌شوند. این لامپ‌ها نه تنها بسیار زیبا هستند، بلکه به دلیل مصرف انرژی پایین و طول عمر بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در محیط‌های مختلف به شمار می‌روند.
لامپ‌های فیلامنتی
لامپ‌های رفلکتوردار
لامپ‌های رفلکتوردار از جنس آلومینیوم یا آلومینیوم آبکاری شده با کروم ساخته می‌شوند و به منظور منعکس کردن نورطراحی شده‌اند. معمولا این نوع لامپ‌ها که در دسته لامپ‌های تزئینی قرار دارند، برای جلوگیری از هدر رفتن نور و ایجاد نورپردازی مطلوب در طراحی دکوراسیون‌های مختلف به کار می‌روند. علاوه بر آن چون نور ساطع شده از این لامپ‌ها چشم را نمی‌زند، گزینه مناسبی برای استفاده در ویترین فروشگاه‌ها، نورپردازی‌های سقفی و محیط‌هایی که نیاز به نور ملایم دارند، محسوب می‌شوند.
سخن پایانی
لامپ‌ها و سیستم‌های روشنایی نقش حیاتی در زندگی روزمره افراد دارند، به همین دلیل در انواع مختلفی تولید می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای مختلف کاربران باشند. از لامپ‌های LED با مصرف انرژی پایین و عمر طولانی گرفته تا لامپ‌های رشته‌ای که گرما و نور طبیعی را به تولید می‌کنند، هر کدام ویژگی‌های خاصی داشته و برای استفاده در محلی مشخص مناسب می‌باشند. در واقع انتخاب مناسب‌ترین نوع روشنایی نه تنها به زیبایی فضا کمک می‌کند، بلکه می‌تواند بر روحیه و بهره‌وری افراد نیز تأثیر بگذارد. البته توجه به تکنولوژی‌های نوین و صرفه‌جویی در مصرف انرژی هم از مهم‌ترین نکات انتخاب، محصولات روشنایی در محیط‌های مختلف به شمار می‌روند.
