با توجه به این‌که نوسانات جریان برق، می‌توانند آسیب‌های جدی به دستگاه‌های الکتریکی وارد کنند و منجر به خرابی یا سوختن آن‌ها شوند، استفاده از انواع محافظ برق برای کاربران اهمیت ویژه‌ای دارد. البته همین مسئله هم منجر به تولید محافظ‌های برق در مدل‌های مختلف شده است به‌طوری‌که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع مختلف محافظ برق و نحوه انتخاب بهترین گزینه متناسب با نیاز کاربران بپردازیم.

انواع محافظ برق

محافظ برق چیست؟

محافظ برق یکی از ابزارهای ضروری الکتریکی است که برای محافظت از لوازم برقی در برابر نوسانات ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی برق استفاده می‌شود. در واقع این وسیله با جلوگیری از ایجاد شوک‌های الکتریکی به دستگاه‌ها، از سوختن و آسیب‌های جدی به آن‌ها جلوگیری می‌کند. در نتیجه عدم استفاده از آن، منجر به آسیب‌دیدن دستگاه‌های برقی شده و هزینه‌های سنگین را به همراه دارد.

نحوه عملکرد محافظ‌های برق چگونه است؟

 این وسیله با تنظیم ولتاژ ورودی به یک مقدار ثابت، از ورود جریان اضافی به تجهیزات برقی جلوگیری می‌کند. در این‌حالت پس از اینکه ولتاژ به حالت نرمال بازگشت، محافظ برق اتصال را برقرار می‌کند و به این ترتیب، سلامت و عملکرد دستگاه‌ها حفظ می‌شود. پس می‌توان گفت انتخاب و استفاده از یک محافظ برق مناسب، نقش حیاتی در حفظ سرمایه‌های الکتریکی ایفا می‌کند.

انواع محافظ‌های برق

با توجه به تنوع دستگاه‌های الکتریکی و نیازهای متفاوت آن‌ها، محافظ‌های برق نیز به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. اما به‌طورکلی، این وسایل را می‌توان به دو دسته اصلی معمولی و دیجیتال با کاربردها و ویژگی‌های متفاوت تقسیم کرد. علاوه بر آن چون دستگاه‌هایی که نیاز به محافظ دارند، دارای توان و ولتاژ خاصی هستند، محافظ‌های الکتریکی هم از این لحاظ در دسته‌بندی‌های متنوعی قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، محافظ مخصوص یخچال و فریزر، محافظ کولر گازی، محافظ لباسشویی و ظرفشویی، و همچنین محافظ برق کل ساختمان از جمله این دسته‌بندی‌ها هستند. با توجه به این فاکتورها در ادامه به معرفی دقیق‌تر انواع محافظ برق و کاربردهای هر یک خواهیم پرداخت.

انواع محافظ‌های برق

محافظ برق معمولی

محافظ‌های الکتریکی معمولی معمولاً دارای سه چراغ ال ای دی هستند که هر یک نشان‌دهنده وضعیت خاصی از دستگاه می‌باشند. به عنوان مثال چراغ قرمز، نشان‌دهنده فعال شدن تایمر ‌و چراغ سبز نشان‌دهنده وضعیت عادی و ایمن دستگاه می‌باشد. اما حالت چراغ زرد در آنها هشداری برای نمایش حالت غیرعادی است. لازم به ذکر است که این نوع محافظ‌ها توانایی قطع و وصل کردن جریان را به طور خودکار دارند و با انجام این‌کار در مواقع ضروری مانع از آسیب رسیدن به لوازم الکتریکی می‌شوند.

محافظ برق دیجیتال

محافظ برق دیجیتال علاوه بر چراغ‌های ال ای دی مشابه، دارای یک نمایشگر دیجیتالی است که اطلاعات مهمی را به نمایش می‌گذارد. این اطلاعات شامل میزان ولتاژ برق شهری و مدت زمان تاخیر در قطع و وصل برق می‌باشد. این ویژگی‌ها به کاربران این امکان را می‌دهد که وضعیت برق را به صورت دقیق‌تری تحت نظر داشته  و در صورت بروز مشکل، به سرعت اقدامات لازم را انجام دهند.

محافظ یخچال و فریزر

یخچال و فریزر که از لوازم برقی پرکاربرد و گران‌قیمت هستند برای محافظت در برابر نوسانات برق به حفاظت ویژه‌ای نیاز دارند. در واقع این دستگاه‌ها از دو بخش اصلی کمپرسور و برد الکتریکی تشکیل شده‌اند که در برابر نوسانات برق دچار آسیب شده و احتمال سوختگی آن‌ها زیاد است. پس‌ می‌توان گفت استفاده از یک محافظ الکتریکی مناسب برای یخچال و فریزر که حداقل قدرت آن ۲۴۵۰ ولت باشد، امری ضروری محسوب می‌شود.

محافظ ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی

معمولا محافظ‌هایی که برای ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی استفاده می‌شوند از نوع محافظ‌های الکتریکی دو خانه و ارت دار هستند. این محافظ‌ها حداقل ۵۰۰۰ ولت آمپر قدرت داشته و می‌توانند از این لوازم در برابر نوسانات برق محافظت کنند.

محافظ اسپلیت و کولر گازی

در ادامه معرفی انواع محافظ برق با دسته محافظ‌های اسپلیت و کولر گازی روبرو می‌شویم. باید بدانید اسپلیت و کولر گازی جزو لوازم الکتریکی پرمصرفی هستند که به مدت طولانی در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرند. از طرفی ساختار حساس این دستگاه‌ها موجب می‌شود که در شرایط برقی غیرعادی، بسیار آسیب‌پذیر باشند. بنابراین برای حفاظت از این لوازم، استفاده از یک محافظ کولر گازی با کیفیت و حداقل قدرت ۶۵۰۰ ولت الزامی است.

محافظ برق سیستم صوتی تصویری و کامپیوتر

لوازمی نظیر تلویزیون، کامپیوتر و سیستم‌های صوتی که به صورت مداوم به جریان برق متصل هستند به یک محافظ برق قدرتمند که در زمان قطع جریان برق یا در ساعات اوج مصرف از نوسانات بالای برق جلوگیری کند نیاز دارند. پس پیشنهاد می‌شود که برای اتصال این لوازم به برق از محافظی با قدرت حداقل ۲۴۵۰ ولت آمپر و تعداد خانه‌های بیش از ۴ عدد استفاده کنید.

محافظ برق کل ساختمان

برخی افراد ترجیح می‌دهند که به جای استفاده از چندین محافظ برق مختلف، یک محافظ قدرتمند را برای حفاظت از تجهیزات برقی کل ساختمان انتخاب کنند. این نوع محافظ‌ها به طور خاص برای نصب بعد از کنتور ساختمان طراحی شده‌اند تا بتوانند از تمامی تجهیزات برقی موجود در ساختمان در برابر نوسانات و قطع برق محافظت کنند.

محافظ برق کل ساختمان

راهنمای انتخاب محافظ برق مناسب

انتخاب محافظ برق مناسب برای حفظ سلامت وسایل برقی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین برای انجام این‌کار باید به فاکتورهایی مختلفی مثل توان مصرفی دستگاه‌ها، تعداد پریزها، ویژگی‌های ایمنی مانند فیوز و زمان تاخیر توجه کرد. باید بدانید که هریک از انواع محافظ برق دارای توان خروجی مشخصی هستند که با واحدهای وات یا ولت‌آمپر سنجیده می‌شوند. از این‌رو هنگام خرید این تجهیزات ضروری است که توان خروجی محافظ را با توان مصرفی وسایل برقی مورد نظر مقایسه کرده و گزینه‌ای را انتخاب کنید که توان آن از مجموع توان مصرفی کمتر نباشد.

شایان ذکر است محافظ‌های الکتریکی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت تغییرات ناگهانی ولتاژ، جریان برق را قطع کنند. این قطع جریان به مدت زمان مشخصی به نام زمان تاخیر بستگی دارد و متناسب با نوع وسیله‌ای که به محافظ متصل می‌شود، تعیین می‌گرد. پس باید زمان خرید آن توجه ویژه‌ای شود. علاوه بر این داشتن فیوز داخلی برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نوسانات ولتاژ و وجود چراغ‌های ال‌ای‌دی در محافظ‌ها برای نشان دادن وضعیت جریان برق و عملکرد دستگاه از دیگر پارامترهایی هستند که باید زمان خرید مدنظر قرار بگیرند.

در نهایت باید بدانید هنگام خرید انواع محافظ برق، توجه به ویژگی‌هایی نظیر تعداد پریزها، پورت‌های USB و وجود علامت استاندارد بسیار مهم است. انتخاب برندهای معتبر و دارای گارانتی که تضمین‌کننده کیفیت و کارایی محصول می‌باشند هم  باید در زمان خرید مورد توجه قرار بگیرند.

راهنمای انتخاب محافظ برق مناسب

جمع بندی

محافظ‌های برق به عنوان یکی از اجزای ضروری سیستم‌های الکتریکی، به منظور جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نوسانات برق و افزایش عمر مفید دستگاه‌ها طراحی شده‌اند. با توجه به اینکه تجهیزات برقی مختلف دارای توان مصرفی و ولتاژ متفاوتی هستند، انتخاب محافظ مناسب برای هر دستگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی به دلیل حساسیت بالایی که این تجهیزات دارند باید در زمان خرید از کیفیت آنها مطمئن شوید. بنابراین توصیه می‌شود که از خرید برندهای متفرقه خودداری کرده و به سراغ برندهای معتبر بروید تا بتوانید از تجهیزات الکتریکی خود به‌طور موثری ‌محافظت کنید.